
ศึกษาดูงาน Open University of Japan เมืองชิบะ ประเทศญี่ปุ่น
มหาวิทยาลัยเปิด (Open University) เป็นความต้องการของรัฐในการเปิดโอกาสทางการศึกษาระดับอุดมศึกษาให้กับประชาชนอย่างไม่จำกัดวัย อายุ อาชีพ สามารถเรียนได้ทุกที่ทุกเวลา โดยไม่มีการสอบคัดเลือก ไม่มีการบังคับให้เข้าฟังการบรรยาย ใช้ระบบการสอนทางไกล ซึ่งในประเทศไทยคือ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
เมื่อเดือนมีนาคม 2562 คณะคณาจารย์สาขาวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ได้เดินทางไปดูงานที่ Open University of Japan ณ เมืองชิบะ ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยเอกชนที่อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของรัฐบาลญี่ปุ่น จัดการเรียนการสอนระดับอุดมศึกษา โดยเน้นเป็นการเรียนรู้ตลอดชีวิตในลักษณะมหาวิทยาลัยเปิด ไม่มีการสอบเข้า ยกเว้นในระดับปริญญาโทและปริญญาเอก เป็นมหาวิทยาลัยที่นำร่องในการนำผลจากงานวิจัยและเทคโนโลยีการศึกษามาใช้ในการเรียนการสอน รูปแบบการจัดการเรียนการสอนใช้สื่อการออกอากาศผ่านวิทยุและโทรทัศน์ มีช่องสถานีโทรทัศน์วิทยุเป็นของตนเอง จำนวนนักศึกษาที่ลงทะเบียนเรียนในปัจจุบันมีจำนวน 88,600 คน ทำการสอนโดยใช้ภาษาญี่ปุ่นเท่านั้น ไม่มีหลักสูตรนานาชาติ (international program) แต่คนต่างชาติที่มีความรู้ภาษาญี่ปุ่นดีสามารถสมัครเรียนได้ ทั่วประเทศมีศูนย์การเรียนและการถ่ายทอดผ่านดาวเทียมจำนวน 57 แห่ง
Open University of Japan มีศูนย์การเรียน 50 แห่งกระจายตามเมืองต่างๆ ของประเทศญี่ปุ่น และศูนย์ดาวเทียม 7 แห่ง โดยมีห้องอัดรายการ (Audio-visual rooms) จำนวน 64 ห้อง โดยบทบาทของศูนย์เรียนรู้คือ เป็นห้องเรียน แหล่งศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง ห้องสมุด ใช้สำหรับการเป็นห้องสอบ อีกทั้งเป็นสถานที่ดำเนินกิจกรรมของชมรมนักศึกษา
ระดับปริญญาตรี เปิดสอนในคณะศิลปศาสตร์ ประกอบด้วย 6 วิชาเอกคือ การดำรงชีวิตและสวัสดิการ จิตวิทยาและการศึกษา สังคมและอุตสาหกรรม มนุษยศาสตร์และวัฒนธรรม สารสนเทศศาสตร์ และธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และมีจำนวนนักศึกษาของคณะนี้มากถึง 82,171 คน วิชาเอกที่เป็นนิยม คือ จิตวิทยาและการศึกษา ที่มีผู้ลงทะเบียนเรียนสูงถึงร้อยละ 32.1
ระดับบัณฑิตศึกษา มีผู้เรียนทั้งสองระดับรวมกันทั้งหมดจำนวน 4,996 คน และศาสตร์ที่เป็นที่นิยมเรียนมากในจำนวนร้อยละที่ใกล้เคียงกัน คือ ธรรมาภิบาลสังคม มนุษย์นิเวศ และศิลปศาสตร์และสังคมศาสตร์
- ระดับปริญญาโท เปิดสอนในหลักสูตร ดังนี้ มนุษย์นิเวศ การพัฒนามนุษย์และการศึกษา จิตวิทยาคลีนิค ธรรมาภิบาลในสังคม ศิลปศาสตร์และสังคมศาสตร์ สารสนเทศศาสตร์ ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
- ระดับปริญญาเอก เปิดสอนในหลักสูตร ดังนี้ มนุษย์นิเวศ ศาสตร์ว่าด้วยมนุษย์ ธรรมาภิบาลในสังคม ศิลปศาสตร์ ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยกำหนดจะเปิดหลักสูตรสารสนเทศศาสตร์ ในเดือนเมษายน 2562 นี้
ประเภทของผู้เรียนที่ Open University of Japan ประกอบด้วย 3 กลุ่ม คือ 1) ผู้เรียนปกติ ทั้งปริญญาตรีและบัณฑิตศึกษา เรียนสำเร็จแล้วได้ปริญญาบัตร 2) ผู้เรียนกลุ่ม Non-degree (ประกาศนียบัตร) เรียน 1 ปี หรือ 1 ภาคการศึกษา ลงทะเบียนในวิชาที่สนใจ เช่น วิชาที่เป็นก้าวหน้าอาชีพ การช่วยเหลือสังคม การเรียนรู้ตลอดชีวิต หรือด้านการวิจัย และ 3) ผู้เรียนที่โอนมาจากสถาบันการศึกษาอื่น จะโอนชุดวิชาบางส่วนและเข้าศึกษาต่อเนื่อง
วิธีการจัดการศึกษา มี 3 ประเภท คือ
- หลักสูตรที่ผ่านสื่อกระจายเสียง (โทรทัศน์ วิทยุ อินเทอร์เน็ต ดีวีดี ซีดี) วิชาที่เป็นที่นิยม ได้แก่ ความรู้ภาษาอังกฤษเบื้องต้น หลักภาษาญี่ปุ่น ความรู้เรื่องจิตวิทยาพื้นฐาน
- หลักสูตรที่เรียนแบบเผชิญหน้า จัดที่ศูนย์การเรียน และศูนย์ดาวเทียม วิชาที่เป็นที่นิยม ได้แก่ การพูดและการอ่านพื้นฐาน จิตวิทยาคลีนิคเบื้องต้น การเขียนโปรแกรมเบื้องต้น
- หลักสูตรออนไลน์ผ่านอินเทอร์เน็ต วิชาที่เป็นที่นิยม ได้แก่ แนวคิดทฤษฎีและวิธีการเข้าใจเด็ก ความรู้เกี่ยวกับมะเร็งในญี่ปุ่น
อายุของผู้เรียน มีดังนี้ (ข้อมูลภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560)
อายุ 10-20 ปี ร้อยละ 4 อายุ 21-30 ปี ร้อยละ 13
อายุ 31-40 ปี ร้อยละ 16 อายุ 41-50 ปี ร้อยละ 23
อายุ 51-60 ปี ร้อยละ 19 อายุ 61-70 ปี ร้อยละ 16
อายุ 71 ปีขึ้นไป ร้อยละ 9
จากอายุของผู้เรียนจะพบว่าอายุระหว่าง 41-50 ปีเป็นกลุ่มที่มากที่สุดถือเป็นร้อยละ 23 รองมาคือกลุ่มอายุ 51-60 ปี ร้อยละ 19 แสดงให้เป็นว่านักศึกษาเกือบกึ่งหนึ่งเป็นกลุ่มผู้สูงอายุ ซึ่งสอดคล้องกับประชากรของประเทศญี่ปุ่นที่มีอายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไปมีสัดส่วนสูงสุดคือร้อยละ 27.7 ซึ่งถือเป็นประเทศที่มีผู้สูงอายุมากที่สุดในโลก อย่างไรก็ตามเนื่องจากประเทญี่ปุ่นการปลูกฝังให้ประชาชนเน้นการเพิ่มพูนความรู้ อาทิการที่ผู้นำประเทศและนักแสดงที่เป็นผู้สูงวัยใช้เวลาศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมผ่าน Open University of Japan ซึ่งถือเป็นส่วนหนึ่งของการกระตุ้นให้ประชาชนรับทราบการเรียนรู้ตลอดชีวิต
การไปศึกษาดูงานในครั้งนี้ทำให้เห็นถึงความคล้ายคลึงของกระบวนการและระบบบการศึกษา ระหว่างมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช กับ Open University of Japan ซึ่งได้มีการแลกเปลี่ยนความรู้ในเชิงวิชาการและระบบการบริหาร โดยความรู้และสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นทำให้ทั้งสองมหาวิทยาลัยสามารถสร้างความร่วมมือทางวิชาการต่อไปในอนาคตได้
1,619 total views, 6 views today