อาจารย์ อภิชาติ ลิ้มเมธี Archives - สาขาวิชาวิทยาการการจัดการ

แนวคิดเกี่ยวกับการพัฒนาที่ยั่งยืนมีจุดเริ่มต้นในปี ค.ศ.1972 (พ.ศ.2515) หรือประมาณ25ปีก่อนที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่9 จะทรงมีพระราชดำรัสเกี่ยวกับแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงออกมาในปี ค.ศ.1997 (พ.ศ.2540) ซึ่งเราจะเห็นได้ว่าแนวคิดที่มาจากที่มาและห้วงเวลาที่แตกต่างกันเช่นนี้กลับมีลักษณะและความสัมพันธ์ร่วมกันบางประการ กล่าวคือ ทั้งสองแนวคิดคำนึงถึงขีดจำกัดของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เน้นให้สนองความต้องการของคนในรุ่นปัจจุบันโดยไม่ส่งผลเสียไปถึงอนาคต (หมายรวมทั้งอนาคตของคนรุ่นปัจจุบันและอนาคตของคนรุ่นต่อไป) คือมีภูมิคุ้มกันและมีความพอประมาณ นอกจากนี้ยังเน้นการพัฒนาที่คำนึงถึงความเป็นองค์รวม มองให้เห็นว่าเมื่อดำเนินกิจกรรมใดแล้ว จะส่งผลกระทบต่อสิ่งอื่นๆเป็นลูกโซ่ จึงต้องมีความรอบคอบในการดำเนินการต่างๆและค่อยเป็นค่อยไป รวมถึงการปรับใช้เทคโนโลยีอย่างสร้างสรรค์ อย่างไรก็ตามจากแนวคิดทั้งสอง แนวคิดการพัฒนาที่ยั่งยืนนั้นจะลงไปในรายละเอียดของเป้าหมายการพัฒนา ซึ่งแบ่งออกเป็นหลายมิติอย่างชัดเจน โดยเน้นให้ทุกด้านมีความสมดุลกัน ในขณะที่แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงนั้น เป็นแนวคิดองค์รวมที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนาในบริบทต่างๆได้ จึงอาจมองได้ว่า แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงเป็นหลักปรัชญาในภาพรวม ในขณะที่แนวคิดการพัฒนาอย่างยั่งยืนช่วยเติมเต็มเป้าหมายการพัฒนาในด้านต่างๆให้ชัดเจนมากขึ้น นอกจากนี้ยังมีแนวความคิดที่ยืนยันว่าทั้งแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงและแนวคิดการพัฒนาที่ยั่งยืนนั้นเป็นสิ่งเดียวกัน การพัฒนาตามแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงเป็นการเจริญเติบโตอย่างยั่งยืน เนื่องจากคำนึงถึงตัวแปรเรื่องทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม การที่แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงประกอบด้วยปรัชญา3ห่วงคือ พอประมาณ มีเหตุผล และมีภูมิคุ้มกัน กับ2เงื่อนไข คือ มีความรู้ และมีคุณธรรม ล้วนแล้วแต่มีความจำเป็นสำหรับความยั่งยืนในลักษณะของระบบนิเวศน์ที่อยู่ได้ด้วยตนเอง นอกจากนี้แนวคิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน เมื่อวิเคราะห์ในแนวทางเศรษฐศาสตร์การพัฒนากระแสหลักแล้วพบว่า แนวคิดการพัฒนาอย่างยั่งยืนคำนึงถึงตัวแปรที่ครบถ้วนตามฟังก์ชันของปัจจัยการผลิตภายในระบบเศรษฐกิจ คือ GDP/L = f(K/L,E/L,R/L) โดยที่ GDP/L คือ รายได้ประชาชาติต่อหัวประชากร , K/L คือ […]

200 total views, no views today

By อาจารย์ อภิชาติ ลิ้มเมธี | อาจารย์ อภิชาติ ลิ้มเมธี

DETAIL

แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง

แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงนั้น เกิดขึ้นเมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่9ทรงมีพระราชดำรัสแก่ปวงชนชาวไทยเมื่อปี พ.ศ.2540 อย่างไรก็ตามเมื่อพิจารณาจากบริบทของสังคมไทยและเหตุการณ์โดยรวมในช่วงเวลาดังกล่าว อาจจะกล่าวได้ว่ามีกระแสธารของความเคลื่อนไหวอย่างน้อย5กระแสที่คู่ขนานและเป็นแรงเสริมผลักดันแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงให้มีพลังมากขึ้น กระแสธารดังกล่าวประกอบด้วย 1.วิกฤติการณ์ทางเศรษฐกิจ ปีพ.ศ.2540ของประเทศไทย ซึ่งถือว่าเป็นวิกฤติการณ์ทางเศรษฐกิจครั้งยิ่งใหญ่และส่งผลกระทบกว้างขวางที่สุดในประวัติศาสตร์เศรษฐกิจไทยสมัยใหม่ วิกฤติเศรษฐกิจครั้งนั้นนำมาสู่ความเปลี่ยนแปลงมากมายต่อสังคมเศรษฐกิจไทยจนกระทั่งปัจจุบัน 2.แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่8 (พ.ศ.2540-2544) แผนพัฒนาฯฉบับนี้ได้นำเสนอหลักการส่งเสริมความเข้มแข็งชุมชน ความยั่งยืนของประชาสังคม ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่า แม้แต่ระบบราชการของไทยเองก็มีความตระหนักในความไม่สมดุลของการพัฒนาตลอดหลายทศวรรษที่ผ่านมา และได้มีความตื่นตัวในการปรับนโยบายให้การพัฒนานำไปสู่ความสมดุลมากขึ้น จนกระทั่งได้นำแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงไปบรรจุในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติในฉบับต่อๆมาอย่างเป็นทางการ 3.รัฐธรรมนูญไทยฉบับ พ.ศ.2540 ซึ่งถือเป็นรัฐธรรมนูญฉบับประชาชน มุ่งเน้นให้มีการปฏิรูปสังคมให้มีรากฐานแข็งแรงยั่งยืน 4.พุทธศาสนา ในฐานะแนวคิดหรือแก่นทางปรัชญาหลักของสังคมไทย ซึ่งนำเสนอความคิดเกี่ยวกับทางสายกลาง (มัชฌิมาปฏิปทา) ความเอื้ออาทร การลดความต้องการ(โลภะ)ลงให้อยู่ในจุดที่สมดุล ปรับอวิชชาหรือความไม่รู้ให้เป็นความรู้หรือปัญญาญาณ 5.วิถีการดำรงชีวิตของชุมชนไทย นับแต่อดีตที่เน้นการเอื้ออาทร การมีวิถีชีวิตที่อยู่ร่วมกัน ช่วยเหลือกัน มีรากฐานของวัฒนธรรมชุมชนที่แน่นแฟ้น สิ่งเหล่านี้สะท้อนว่าแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงนั้นมีพลวัตและมีพลังจากหลายภาคส่วนของสังคมไทยผสมผสานอยู่ (อภิชัย พันธเสน, 2549 : 60-68) สังคมไทยได้ตอบรับแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงในฐานะแนวคิดเพื่อแก้ปัญหาทั้งในระยะสั้นและระยะยาวของสังคมไทยเอง โดยมีมุมมองอย่างกว้างๆเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง อาจแบ่งได้เป็นสองมุมมองคือ 1.แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงเป็นแนวคิดที่เหนือกว่าแนวคิดทางเศรษฐศาสตร์ กล่าวคือเป็นแนวคิดแบบภูมิปัญญาไทยที่เกิดจากทุนทางสังคมของประเทศไทย มีพื้นฐานมาจากวัฒนธรรมชุมชน รวมถึงพื้นฐานของระบบเศรษฐกิจไทยเอง เป็นการประยุกต์พุทธศาสนามาปรับใช้กับสังคมไทย เนื่องจากแนวคิดทางเศรษฐศาสตร์จะมองว่ามนุษย์มีความต้องการไม่สิ้นสุด และเศรษฐศาสตร์พยายามจัดสรรความต้องการเหล่านั้นให้มีประสิทธิภาพที่สุด ในขณะที่แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงพยายามลดทอนความอยากหรือความต้องการลงสู่จุดดุลยภาพ 2.แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงสอดคล้องกับแนวคิดทางเศรษฐศาสตร์ในหลายแง่มุม มีความเป็นพลวัต […]

251 total views, no views today

By อาจารย์ อภิชาติ ลิ้มเมธี | อาจารย์ อภิชาติ ลิ้มเมธี

DETAIL